Acid hữu cơ còn được biết đến với tên gọi acidifier, thường xuất hiện trong thành phần của các loại thức ăn công nghiệp.Theo nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học thực hiện tại Đan Mạch (năm 2001) trên đàn lợn có trọng lượng từ 7 đến 30kg, có đến 40% cá thể thuộc nhóm được bổ sung Acid hữu cơ đạt tỉ lệ tăng trọng cao hơn so với các nhóm được bổ sung enzyme (9%), probiotic (14%) và hương liệu (19%). So với các loại thực phẩm bổ sung dùng trong chăn nuôi thì Acid hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đàn gia cầm, gia súc.

1. Acid hữu cơ là gì?

Giống như tên gọi, Acid hữu cơ là hợp chất hữu cơ có cấu tạo gồm một hoặc nhiều nhóm carboxyl. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy acid hữu cơ trong các loại thực phẩm hàng ngày, đặc biệt là các loại trái cây có múi. Khi tồn tại trong tự nhiên, loại chất này khá yếu nên an toàn với con người và động vật.

Acid hữu cơ có nhiều trong các loại quả có múi

Trong sản xuất thức ăn công nghiệp acid hữu cơ chăn nuôi được phối trộn theo tỉ lệ hợp lý nhằm thay thế cho chất kháng sinh tăng trưởng, giúp đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, cần phải cẩn trọng khi dùng acid hữu cơ vì chúng có thể mang lại tác dụng phụ không mong muốn.

Acid hữu cơ được phân thành 2 nhóm:

• Đơn chức: acid carboxyl mạch thẳng, acid phenolic, acid hydroxylic
• Đa chức: acid carboxylic

2. Một số loại acid hữu cơ thường dùng và tác dụng của chúng

Acid hữu cơ chăn nuôi có các tác dụng chính như: tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, hỗ trợ cơ thể vật nuôi hấp thu vi khoáng, có lợi cho đường ruột và tụy, kích thích vi lông nhung phát triển. Acid hữu cơ gia cầm và gia súc ít khi được dùng đơn lẻ. Thay vào đó người ta sẽ phối trộn từ 2 đến 4 loại acid hữu cơ khác nhau để tăng hiệu quả sử dụng.

Acid hữu cơ giúp vật nuôi tăng sức đề kháng

Bạn có thể tham khảo một số loại acid hữu cơ phổ biến và tác dụng của chúng ngay bên dưới:

• Acid formic: có tính sát khuẩn mạnh mẽ, giúp tiêu diệt vi khuẩn có hại trong đường ruột và tăng lợi khuẩn. Nhờ đó vật nuôi hấp thụ chất dinh dưỡng tốt, tăng sức đề kháng.
• Acid butyric: sát khuẩn gram âm (-), gram dương (+), củng cố hệ miễn dịch đường ruột và giúp vật nuôi tăng sức đề kháng.
• Acid lactic: làm giảm độ pH nhanh, giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn lên men thối.
• Acid propionic: ngăn chặn nấm mốc phát triển.
• Ngoài ra, các loại acid có mùi thơm như acid malic, acid fumaric, acid succinic… cũng được thêm vào thức ăn công nghiệp để kích thích vật nuôi ăn ngon miệng

3. Lưu ý khi sử dụng acid hữu cơ khi bổ sung vào thức ăn

Ruột của vật nuôi chứa cả vi khuẩn có lợi và hại. Thông thường tỉ lệ giữa chúng được duy trì ở mức cân bằng, do đó cơ thể vật nuôi khỏe mạnh. Nếu chẳng may số lượng vi khuẩn hại gây bệnh tăng lên vì một nguyên nhân nào đó thì trạng thái cân bằng này sẽ bị phá vỡ. Lúc này hệ tiêu hóa của con vật bị rối loạn, dẫn đến bệnh. Lúc này acid hữu cơ chăn nuôi sẽ được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn hại, tăng cường vi khuẩn lợi.

Acid hữu cơ diệt vi khuẩn có hại

Tuy nhiên, các acid hữu cơ bị phân ly sẽ không đi vào tế bào vi khuẩn mà sẽ đi thẳng xuống đường ruột nên chúng có tác dụng diệt khuẩn đường ruột, không có tác dụng diệt khuẩn. Trái lại, các acid hữu cơ không bị phân ly (hoặc bị phân ly ít) sẽ diệt khuẩn dạ dày và đi vào tế bào vi khuẩn, phát huy cơ chế diệt khuẩn. Để đảm bảo hiệu quả của acid hữu cơ chăn nuôi, các chuyên gia khuyến nghị nên dùng song song 2 loại acid hữu cơ diệt khuẩn dạ dày và ruột.

Tùy vào giai đoạn phát triển của vật nuôi, bạn sử dụng acid hữu cơ phù hợp

Ngoài ra, trong quá trình sử dụng acid hữu cơ gia cầm, gia súc, bạn cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất và tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để có được công thức phù hợp nhất với từng giai đoạn phát triển của vật nuôi. Tránh trường hợp lạm dụng acid hữu cơ dẫn đến các tác dụng không mong muốn.

Có thể thấy việc bổ sung acid hữu cơ vào khẩu phần ăn của vật nuôi là vô cùng cần thiết. Điều này giúp đàn gia súc, gia cầm tăng cường sức đề kháng, đường ruột khỏe mạnh, hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn gây hại. Hy vọng với một số chia sẻ trên, Animaid đã giúp bạn có thêm kiến thức bổ ích về acid hữu cơ và những điểm cần lưu ý khi bổ sung chất này vào thức ăn công nghiệp.

Bài viết có tham khảo Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thức ăn Chăn nuôi số 6, 2008 (29).