Gan là một trong những cơ quan rất quan trọng của cơ thể giữ nhiều chức năng quan trọng liên quan tiêu hóa và biến dưỡng cho cơ thể con người và động vật. Gan khỏe và thực hiện tốt các chức năng sẽ giúp cho cơ thể vật nuôi phát triển, có sức đề kháng tốt chống lại các bệnh tật, và đặc biệt là tối ưu hóa năng suất của chúng. Hãy cùng Animaid tìm hiểu về vai trò và ảnh hưởng của gan đến năng xuất vật nuôi trong bài viết dưới đây nhé !

Một số chức năng quan trọng của Gan:

Chức năng chuyển hóa dinh dưỡng:

Ruột sau khi tiết enzyme tiêu hóa thức ăn thì gần như tất cả các dưỡng chất hấp thu vào tĩnh mạch ruột được gom lai để đi vào gan qua tĩnh mạch cửa gan. Từ đây, qua một hệ thống “lọc” phong phú là lưới các tế bào gan, các chất dinh dưỡng sẽ được tổng hợp thành các chất cần thiết cho cơ thể để đưa vào máu hay dự trữ ở gan nếu nồng độ trong máu quá cao. Gan như là một trạm thu gom và quyết định các chất dinh dưỡng trước khi cho vào máu với một mức độ đảm bảo được hằng số sinh lý sinh hóa. Chất dinh dưỡng được đưa vào máu từ gan sẽ về tim và từ đó đi khắp cơ thể để cung cấp chất dinh dưỡng và năng lượng cho toàn bộ cơ thể hoạt động.

Chức năng khử độc:

Do các chất hấp thu từ ruột đến gan đầu tiên nên gan có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn những chất độc từ thức ăn có thể vào máu. Một ví dụ quan trọng là độc tố nấm và các độc tố thực vật, vi sinh vật đều bị trung hòa tại gan. Hoặc những chất độc do cơ thể tạo ra trong quá trình biến dưỡng cũng sẽ được trung hòa hay chuyển hóa thành những chất trung gian đưa đến thận để bài thải.

Chức năng bài tiết:

Có thể được hiểu thông qua việc chuyển hóa các chất độc đưa vào máu gởi đến thận thải ra ngoài. Ngoài ra, gan cũng chính là cơ quan bài tiết quan trọng của một số chất đăc biệt thông qua túi mật. Những độc tố, chất khó tan, vòng porphyrin từ hồng cầu chết cũng được thải qua gan thông qua việc tổng hợp bilirubin.

Ngoài ra, Gan còn đảm nhiệm nhiều chức khác như chức năng tiết men tiêu hóa (mật giúp tiêu hóa mỡ), chức năng dự trữ các chất dinh dưỡng, vitamin, tổng hợp các thành phần của protein trong máu đăc biệt là các yếu tố đông máu…. Mỗi chức năng của gan lại liên quan chặt chẽ đến nhiều nhiệm vụ quan trọng khác trong cơ thể gia súc gia cầm.

2.  Các nguyên nhân ảnh hưởng đến vai trò và chức năng của gan trong chăn nuôi.

Gan là một trong những bộ phận quan trọng nhất trên cơ thể, tuy nhiên cũng là nơi dễ tổn thương nhất. Trong quá trình chăn nuôi, gia súc gia cầm bị rất nhiều yếu tố tác động gây tác hại cho gan như môi trường ô nhiễm, thức ăn nhiễm độc tố hóa chất, tiểu khí hậu chuồng nuôi không phù hợp, sử dụng kháng sinh …làm cho gan dễ bị tổn thương, nếu người chăn nuôi không hạn chế, khắc phục được các yếu tố này hoặc không có giải pháp hỗ trợ thì gan sẽ bị tổn thương, tùy mức độ nặng hay nhẹ sẽ gây những mức độ thiệt hại về năng suất chăn nuôi hoặc chết. Với cách chăn nuôi ngày nay thì những ảnh hưởng đến gan trở nên nghiêm trọng và phổ biến hơn hết.

Tác nhân bên trong:  

- Tốc tộ tăng trưởng của gia súc và gia cầm hiện nay rất cao, đòi hỏi bộ máy chuyển hóa của cơ thể phải hoạt động tốt. Từ đó, gây áp lực lên gan rất lớn, bất kỳ ảnh hưởng nhỏ nào đến gan có thể sẽ gây hậu quả lớn trên cơ thể.

- Mầm bệnh trong chăn nuôi tập trung có áp lực cao hơn, việc này cần gan hoạt động hơn nữa  để hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh, trung hòa độc tố của chúng, và cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ quan miễn dịch hoạt động chống lại các mầm bệnh và đáp ứng miễn dịch trong phòng bệnh.

Tác nhân bên ngoài:

- Thành phần dinh dưỡng của thực liệu ngày càng tận dụng những phụ phẩm để hạ giá thành thức ăn gia súc. Điều này có thể không tốt cho sức khỏe động vật, và gan có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh này.

- Chăn nuôi tập trung, mật độ cao gây ô nhiễm môi trường làm nhiều chất độc hấp thụ và các sản phẩm phân giải trung gian, các gốc tự do tạo ra do stress bắt buộc gan làm việc cực lực hơn.

- Song song đó, người chăn nuôi luôn có thói quen dùng kháng sinh để phòng bệnh. Các kháng sinh như nhóm aminoglycosides đặc biệt là gentamycine, nhóm sulfanomides, nhóm tetracycline …, kháng nấm nystatin …, kháng viêm flunixin đều có tác hại xấu đến gan khi dùng kéo dài, và còn nhiều yếu tố khác liên quan đến chức năng của gan. Những ảnh hưởng này có thể nhận thấy qua rối loạn hoạt động của gan, giảm năng suất chăn nuôi. Vì vậy, muốn vật nuôi có sức kháng bệnh tốt và đạt được năng suất tối ưu thì người chăn nuôi cần quan tâm đến vai trò và ảnh hưởng của gan, tăng cường bảo vệ gan cho vật nuôi.

3. Làm sao bảo vệ được gan

Để gan hoạt động tốt thì người chăn nuôi cần phải quan tâm các yếu tố sau:

- Luôn quan tâm chất lượng thức ăn, nhất là vấn đề về độc tố nấm mốc.

- Khẩu phần cân bằng về năng lượng và protein

- Chống stress cho thú thông qua cải thiện điều kiện nuôi dưỡng, nhất là hạn chế stress nhiệt.

- Thực hiện vệ sinh phòng bệnh tốt nhất là những bệnh tác động trên gan như bảng liệt kê bên dưới, đặc biệt là bệnh Hepatic lipidosis còn gọi là Fatty liver syndrome (FLS) hội chứng gan nhiễm mỡ thường xảy ra trên gia cầm.

- Sử dụng các dược phẩm nhất là kháng sinh khi thật sự cần thiết để tránh tổn thương gan

- Tăng cường bảo vệ thận để phối hợp hoạt động hiệu quả cho gan

Mặc dù là cơ quan dễ bị tổn thương, nhưng may mắn là khả năng phục hồi của gan rất cao. Do đó trong chăn nuôi, gan luôn được hỗ trợ bằng những sản phẩm cung cấp những thành phần chống ôxit hóa và chất dinh dưỡng chuyên biệt cho gan. Sản phẩm có thể hỗ trợ gan rất tốt là ASCOREQUIL được phân phối từ Animaid.

Bảo vệ gan không những tối ưu hóa được trao đổi chất, sinh trưởng và phát triển của con thú còn mang lại hiệu quả phòng bệnh, hạn chế sử dụng kháng sinh và tồn dư kháng sinh trong sản phẩm động vật, tăng chất lượng thịt, từ đó mang lại hiệu quả chăn nuôi cũng như bảo vệ sức khỏe cộng đồng.