Thận là cơ quan bài tiết có chức năng rất quan trọng trong cơ thể gia cầm, giúp cho các cơ quan/hệ thống trong cơ thể hoạt động một cách hoàn hảo. Hãy cũng Animaid tìm hiểu thêm về vai trò và sự ảnh hưởng của thận đối với sức khỏe và năng suất trong chăn nuôi gia cầm qua bài viết dưới đây

Vai trò của thận trên gia cầm

Thận là cơ quan bài tiết có chức năng rất quan trọng trong cơ thể gia cầm, giúp cho các cơ quan/hệ thống trong cơ thể hoạt động một cách hoàn hảo và hài hòa thông qua các chức năng chính như sau:

• Lọc máu loại bỏ các chất độc hại và tái hấp thu chất dinh dưỡng. Đây là chức năng chính được biết đối với thận, và do đó thận được coi như hệ thống lọc máu của cơ thể.

• Trong quá trình lọc máu, thận tái hấp thu nước, chất dinh dưỡng, và các chất điện giải. Điều hòa quá trình hấp thú giúp cho cân bằng điện giải, cân bằng pH (tính axit – bazơ) trong máu giúp ổn định chức năng và hoạt động bình thường của máu và cơ quan.

• Đối với gia cầm, protein và purine được chuyển hóa trong cơ thể với sản phẩm cuối cùng tại gan là acid uric được đưa tới thận thải ra ngoài ở dạng bán đặc – chất sệt màu trắng có thể thấy trong phân.

• Đặc biệt, thận còn có vai trò chuyển hóa vitamin D3 trong máu thành “calcitriol” – một dạng kích thích tố - để điều hòa việc hấp thu calcium tại thận và đường tiêu hóa, xương, từ đó ổn định calcium trong máu.

• Ngoài ra thận còn tham gia một số vài trò khác như điều hòa huyết áp, tạo máu.

Hư hại thận sẽ ảnh hưởng thế nào 

• Vấn đề hư hại thận không phải là một bệnh mà là nhiều yếu tố gây ra với hậu quả viêm thận, chức năng của thận bị hạn chế, hư hại thận.

• Hầu hếu dấu hiệu thường thấy nhất là mất nước, mồng tích da nhạt màu, ủ rủ do những ảnh hưởng chức năng thận mãn tính, giảm tăng trọng, giảm sản lượng trứng, và tăng khả năng mắc các bệnh khác do giảm sức đề kháng và tăng tỉ lệ chết – loại thải trong đàn.

• Sự hư hại là chức năng thận suy giảm nên thận sưng, triển dưỡng để tăng cường hoạt động nhưng không mang lại hiệu quả. Mổ khám có thể thấy thận sưng to, ống dẫn tiểu nở rộng.

• Chức năng thải acid uric giảm sút làm tích nhiều tinh thể urate màu trắng trong nội quan và đặc biệt là trong khớp (gây viêm khớp) hay mô liên kết, bàn chân, gân.

Hình 3. Tích Urate nội quan trên gà

Các nguyên nhân thường gặp gây tổn thương thận ở gia cầm

Trong chăn nuôi gia cầm, có nhiều yếu tố tác động và ảnh hưởng đến thận gây ra các bệnh tích rất trầm trọng và nguy hiểm dẫn đến hư thận, bao gồm các nhóm yếu tố sau:

• Dinh dưỡng: Các thành phần trong thức ăn mất cân đối, thừa, thiếu sẽ tác động xấu đến thận.

• Khẩu phần với thành phần đạm quá cao hay sử dụng protein có nguồn đạm bổ sung liên quan ure

• Tỷ lệ Canxi/phospho không cân đối, thừa canxi gây kết tủa tinh thể canxi urat, thiếu phospho nước tiểu có tính kiềm làm tăng thêm sự hình thành tinh thể muối urat trong thận.

• Dùng nhiều Natri bicarbonate trong hỗ trợ điều trị sẽ làm tăng độ kiềm của nước tiểu dễ hình thành sỏi thận.

• Nước cứng với hàm lượng muối cao cũng gây hại cho thận

• Thiếu vitamin A kéo dài

• Quản lý chăm sóc và môi trường:

  • Gia cầm thiếu nước uống sẽ giảm bài thải axit uric ở thận. Các nguyên nhân gây thiếu nước uống bao gồm: thiếu núm uống, máng uống (nhất là gà thả vườn), cắt nước khi làm vaccine hoặc uống kháng sinh, nước quá chua hoặc quá nóng …

  • Thông thoáng không khí chuồng nuôi kém, nhiều NH₃, đều làm có thể gây hại cho thận.

  • Quá trình ấp, nở và úm gà không tốt: điều kiện bảo quản vá ấp trứng không tốt, thời gian vận chuyển từ trạm ấp đến trại quá lâu, không cấp nước kịp thời ở trại, úm gà nhiệt độ quá cao, quá thấp

• Bệnh truyền nhiễm: Đa số các bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn, vi rút gây ảnh hưởng đến thận, đặc biệt có các bệnh do virus gây bệnh tích trực tiếp lên THẬN như: viêm phế quản truyền nhiễm (IB) gây sưng thận (nhất là biến chủng IBV 4/91 – thường gọi  IB thể THẬN), Bệnh Gumboro (IBD), Nhiễm ANV (Avian Nephritis Virus) và chicken astrovirus (CAstV) nhưng chưa được công bố chính thức tại Việt Nam.

• • Lạm dụng kháng sinh: Các kháng sinh sử dụng trong chăn nuôi cho mục đích phòng/trị bệnh, trong đó có những nhóm được đào thải phần lớn qua thận (nhóm sulfamid, aminoglycoside và cephalosporine), gây độc hại cho thận đặc biệt là khi gia cầm uống thiếu nước. Những kháng sinh khác nếu sử dụng điều trị  kéo dài nhiều ngày cũng sẽ gây tổn thương thận

• • Độc tố: Các độc tố của nấm mốc (Ochratoxin, citrinin, ochratoxin A, oosporein, vomitoxin), các thuốc diệt côn trùng có trong nguyên liệu thức ăn, các thuốc sát trùng  nhóm phenol/cresol sẽ có ảnh hưởng xấu  đến mô thận, gây viêm ống thận và ống dẫn tiểu. Các độc tố gây hại cho thận cũng có thể được tạo ra trong các bệnh do vi khuẩn đường ruột như E. coli, Salmonella.

Cách phòng/trị tổn thương thận

Khi gia cầm đã nhiễm bệnh dù nặng hay nhẹ đều ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể trong đó có thận là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy, để hạn chế những tổn thương trên thận, người chăn nuôi cần phải:

Quản lý chăn nuôi tốt

• Bảo đảm an toàn sinh học tốt để giảm tối đa đưa mầm bệnh vào trại

• Qui trình vaccine tốt nhất là IB

• Có giải pháp kiểm soát độc tố nấm, hạn chế vấy nhiễm nấm và vi khuẩn trong thức ăn

• Cách dùng kháng sinh, chất sát trùng, kháng cầu trùng … hợp lý để tránh áp lực quá lớn lên thận

• Nguồn gà giống có quy trình ấp nở tốt

• Điều kiện úm gà phải đảm bảo nhiệt độ, thông thoáng và cung cấp nước - thức ăn sớm khi mới vận chuyển về

• Khẩu phần ăn cân đối về đạm, Ca/P. Hạn chế nguồn natri-bicarbonate.

• Nguồn nước tốt, luôn cung cấp đầy đủ cho gia cầm (lưu ý chất lượng, nhiệt độ nước,  độ cao núm uống hoặc số lượng máng uống).

Giảm thiểu tác động:

• Cung cấp các chất điện giải và các chất lợi tiểu có thể làm thải các thể urate, giảm tỉ lệ chết

• Giảm thành phần đạm, xem lại chất lượng nguồn cung đạm

• Sử dụng những chất làm acid hóa đường tiểu như potassium chloride, Sodium propionate, magnesium sulphate trong nước có thể mang lại hiệu quả

• Sử dụng những chế phẩm ổn định hoạt động thận có vai trò quan trọng duy trì chức năng của thận trong điều kiện chăn nuôi gà năng suất cao, sử dụng nhiều kháng sinh, tốc độ tăng trưởng mạnh, và khẩu phần dinh dưỡng có đạm cao. Khuyến cáo sử dụng kéo dài 4-5 ngày liên tục để giảm tác hại cũng như phòng những tác hại gây ra do hư thận

Giải pháp hỗ trợ hoạt động của thận từ ANIMAID  

Renal Cleaner (với tên gọi có nghĩa là “TẨY RỬA THẬN”) được phối hợp đặc biệt theo công nghệ của công ty XVET – đến từ Đức giúp hỗ trợ hoạt động của THẬN để đối phó với những hậu quả tiêu cực của sự mất nước và chất điện giải, phục hồi hư hại thận, bài thải chống tích tụ axit uric ở cơ quan, ống dẫn tiểu và sỏi THẬN, giảm hiện tượng sưng hoặc và tăng phục hồi THẬN.

Thành phần:

Với các chất làm acid hóa đường tiểu và điện giải (Potassium chloride), ức chế các chất tiền viêm tại thận (Sodium propionate), và phục hồi tổn thương thận (1,2-Propandiol), tăng thải độc (Magnesium sulphate, và sorbitol), cùng công nghệ các chất dẫn dược riêng biệt làm cho Renal Cleaner có hiệu quả vượt trội.

Lợi ích

Renal Cleaner hạn chế tác hại trên thận từ các bệnh như sỏi tiết niệu (urolithiasis), bệnh gout trên gia cầm (Visceral gout), sưng THẬN do viêm phế quản truyền nhiễm (IB, IB 4/91), Gumboro …

Renal Cleaner phục hồi nhanh các tổn thương trên THẬN, giúp giải độc nhanh chóng và hiệu quả, bảo vệ THẬN trong các trường hợp nhiễm độc tố nấm mốc.

Renal Cleaner là giải pháp phòng và hỗ trợ điều trị tiết kiệm chi phí nhưng đem lại hiệu quả và năng suất cao.

Liều dùng

Gia cầm

Định kỳ: 1ml cho 1lít nước, uống liên tục 5 ngày mỗi tháng

Thường xuyên: 0,5 ml cho 1 lít nước, uống liên tục 2 ngày mỗi tuần.

Thận sưng, tích nhiều axit uric: 1-2 ml cho 1 lít nước, uống liên tục từ 3-5 ngày.

Heo và thú nhai lại (trâu, bò, dê và cừu): 20 ml/con, uống 2 lần/ngày, liên tục 3 ngày trong trường hợp stress.